210 lat z Chopinem
Program koncertu
Polonez G-moll B.1 (1817)
Marek Bracha
Polonez g-moll jest drugim utworem skomponowanym przez kilkuletniego Chopina. Ma typową trzyczęściową budowę i cechy XVIII-wiecznego poloneza salonowego.
Mazurek A-moll Op.68 nr.2 (1826-1827)
Marek Bracha
Po etapie dziecięcym następuje okres młodzieńczy, w którym Chopin stosuje elementy wirtuozowskie stylu brillant. Mazurek A-moll, Op.68 No 2 powstaje w latach 1926-1927, kiedy Chopin pobiera nauki w Szkole Głównej Muzyki, kierowanej przez Józefa Elsnera. Mazurek obok polonezów należy do najbardziej polskich z utworów Chopina. Mazurki są księgą osobistej muzycznej wypowiedzi kompozytora, lirycznym dziennikiem jego życia. Stwarza w nich niedościgły wzorzec muzycznej stylizacji tego, co ludowe, narodowe, autentyczne.
Pieśń Życzenie G-dur Op.74 nr.1 (1829)
Aleksandra Kurzak
Pieśń skomponowana do tekstu Stefana Witwickiego łączy kujawiaka z rytmami walca i oberka. Życzenie znane jest bardziej z pierwszego wersu niż z tytułu, pieśń na stałe weszła do śpiewników szkolnych.
Nocturn Cis-moll Op. post (1830)
Yulianna Avdeeva
Miniatura fortepianowa powstała w Wiedniu, najprawdopodobniej jeszcze zanim dociera do Chopina wiadomość o wybuchu powstania listopadowego. Chopin przesyła ją swojej siostrze Ludwice do Warszawy
Piosnka Litewska Op.74 nr.16 (1831)
Aleksandra Kurzak
W 1831 Chopin dociera do Paryża, powstają kolejne kompozycje, między innymi Piosenka Litewska. Chopin nie próbuje w niej stylizować nieznanego sobie folkloru. Pieśń ma formę dialogu matki z córką, który został udramatyzowany z przymrużeniem oka.
Mazurek A-moll Op.17 nr. 4 (1833)
Marek Bracha
26 lutego 1832 roku, w Salonie Pleyela Fryderyk daje swój pierwszy koncert w Paryżu, koncert był wielkim sukcesem. Mendelssohn miał później stwierdzić, że Chopin gra na fortepianie jak Paganini na skrzypcach. Możliwość zagrania koncertu była nie lada wyróżnieniem dla młodego zagranicznego muzyka, który nie przebywał w Paryżu dłużej niż pół roku… Wykonał wtedy kilka nokturnów i mazurków, jak również utwory innych kompozytorów. Franciszek Liszt napisał: „Każdy, nawet najbardziej żywiołowy aplauz wydawał się być niewystarczalny dla wyrażenia naszego entuzjazmu wobec tego utalentowanego muzyka”. Powstaje Mazurek a–moll, zamykający opus 17 arcydzieło o kształcie heroicznego poematu. Muzyka wychodzi w nim z ciszy i do ciszy wraca, słychać muzykę zasłyszaną na Mazowszu, a może Kujawach. jako dalekie echo, przejmująco nostalgiczne wspomnienie – na wskroś osobiste
Andante spianato i Wielki Polonez Es-dur Op 22 (1833)
Yulianna Avdeeva
26 lutego 1832 roku, w Salonie Pleyela Fryderyk daje swój pierwszy koncert w Paryżu, koncert był wielkim sukcesem. Mendelssohn miał później stwierdzić, że Chopin gra na fortepianie jak Paganini na skrzypcach. Możliwość zagrania koncertu była nie lada wyróżnieniem dla młodego zagranicznego muzyka, który nie przebywał w Paryżu dłużej niż pół roku… Wykonał wtedy kilka nokturnów i mazurków, jak również utwory innych kompozytorów. Franciszek Liszt napisał: „Każdy, nawet najbardziej żywiołowy aplauz wydawał się być niewystarczalny dla wyrażenia naszego entuzjazmu wobec tego utalentowanego muzyka”. Powstaje Mazurek a–moll, zamykający opus 17 arcydzieło o kształcie heroicznego poematu. Muzyka wychodzi w nim z ciszy i do ciszy wraca, słychać muzykę zasłyszaną na Mazowszu, a może Kujawach. jako dalekie echo, przejmująco nostalgiczne wspomnienie – na wskroś osobiste
Fantazja Impromptu Cis-moll Op. 66 (1834)
Marek Bracha
Artur Rubinstein, który stał się właścicielem jednego z rękopisów, przypuszcza, że utwór został sprzedany baronowej d’Este, która chciała go mieć na wyłączną własność. W impromptu części skrajne zostają opanowane przez wzmożony ruch, podczas gdy część środkowa przynosi marzycielskie uspokojenie.
Walc As-dur Op.34 nr.1 (1835)
Marek Bracha
Chopin skomponował łącznie 25 walców, z których zachowało się 18. Wydzielić można dwa typy kompozycji: typ kompozycji szybkiej, wirtuozowskiej i typ walca lirycznego, melancholijnego, o wolniejszym tempie. Walce należą do najbardziej znanych i ulubionych dzieł Chopina. Walce Chopina są muzyką rozpoznawalną od pierwszych taktów, pełną elegancji, nierzadko naznaczoną głęboką ekspresją. Pierwsza wersja Walca As-dur op. 34, jednego z pięciu w tej tonacji, powstała w czeskim Cieszynie, Wracając latem roku 1835 ze spotkania z rodzicami, Chopin zatrzymał się u rodziny swych paryskich uczennic. Jednej z nich, Józefinie, Walc zostanie zadedykowany
Nocturn in D-flat minor Op.27 nr.2 (1835)
Marek Bracha
Wspaniały Nokturn Des-dur jest idealną formą nokturnu. W przekonaniu monografistów nic doskonalszego w tym rodzaju nie udało się Chopinowi stworzyć.
Preludium E-moll Op.28 nr.4 (1838-1839)
Eric Lu
Preludia Chopin skomponował w latach 1838-1839. Praca nad tym dziełem przebiegała w niezwykłej scenerii i w ważnym dla kompozytora momencie życia. Były to pierwsze miesiące związku uczuciowego Chopina i George Sand, którzy razem z dziećmi pisarki: Maurycym i Solange, jesienią 1838 r. udali się w podróż na Majorkę. Preludia rodziły się najpierw w małej willi blisko Palmy, potem w starym klasztorze Kartuzów w Valldemosie, Romantyczna idylla skończyła się, gdy kompozytor zaczął ciężko chorować, a piękną pogodę zastąpiły deszcze i chłód. Preludium e–moll przenosi nas w sferę barw ciemnych i posępnych.
Preludium in D-moll Op 28 nr.15 (1839)
Eric Lu
Jedno z najsłynniejszych, Preludium piętnaste jest oazą spokoju i uciszenia, choć w pewny momencie odzywają się brzmienia ciemne, ponure, niepokojące. We wspomnieniach George Sand znależć można opis dotyczący genezy preludium skomponowanego, jej zdaniem, w owej deszczowej aurze, która tak bardzo dała się we znaki mieszkańcom opuszczonego klasztoru.Parę lat później sam Chopin nazwał je Preludium deszczowym
Preludium in D- moll Op 28 nr.24 (1839)
Eric Lu
Finałowe Preludium Op.28 działa z siłą i mocą. Wzburzenie będzie wraz z przebiegiem narracji wzmagać się, opadać i znowu narastać. Tonacja d–moll przywołująca klimat Requiem Mozarta, wniosła do utworu coś z aury śmierci. W utworze daje się wyczuć posępność i jej bliskość
Pieśń Śliczny Chłopiec Op.74 nr.8 (1841)
Aleksandra Kurzak
Utwór powstał w Nohant i zachwycił goszczącą w Nohart Ludwikę, siostrę Chopina. Pieśń skomponowana do słów Bohdana Zaleskiego, który ubrał w polskie słowa dumkę ukraińską Jest niewyszukana w porównaniu z mazurkami lub Kołysanką, ciekawe jak naiwnie sentymentalna piosnka zabrzmiała w salonie pani Sand?
Polonez As-Dur Op.53 (1842-1843)
Yulianna Avdeeva
Polonez As–dur, skomponowany w Nohant, ma charakter heroicznego poematu. Takty wstępne, zapowiadające wejście poloneza, mają rozmach i gest, zarazem dostojność i siłę przebicia. Wszystkie polonezy niezależnie od czasu ich powstania łączyła nadrzędna idea poloneza – najważniejszego polskiego tańca narodowego.
Walc Des-dur Op.64 nr.1
Marek Bracha
Walc dedykowany Delfinie Potockiej, Chopin powraca w nim do stylu brillant. Dobrze poinformowany Stanisław hrabia Tarnowski puścił w obieg anegdotę, według której Walc Des-dur miałby stanowić swoiste odbicie owej zewnętrznej, światowej strony postaci Delfiny Potockiej.
Waltz Cis-moll Op.64 nr.2 (1847)
Marek Bracha
Odbiorcą drugiego z walców, wydanych jako Opus 64, była inna królowa paryskich salonów, baronowa Charlotta Rotschild, żona słynnego bankiera i mecenasa sztuki, Nathaniela. Walc jest arcydziełem. Jego ton liryczny nacechowany jest niepowtarzalną odmianą intymności.
Pieśń Melodia G-dur Op.74 nr.9 (1847)
Aleksandra Kurzak
Pieśń śpiewana przez hrabinę Delfinę Potocką umierającemu Chopinowi. Skomponowana do tekstu Zygmunta Krasickiego pisana stylem podniosłym, operującym językiem i obrazami Biblii. Pieśń ‘Z gór, gdzie dźwigali” taki, był oryginalny tytuł tego utworu opublikowana została przez Juliana Fontanę pod tytułem Melodia.